Jak wykuwała się na przestrzeni dziejów polska duchowość chrześcijańska

Jeden z tematów, który został „wylosowany” z Leksykonu Teologii Duchowości, to hasło „Polska duchowość”. Hasło jest dość obszerne, więc dziś część pierwsza. Kolejne postaram się zamieścić w ciągu tygodnia, może dwóch.

Zapraszam przy okazji na twittera:

O duchowości polskiej możemy mówić od czasów wczesnego średniowiecza, wcześniej jednak, nim oficjalnie chrześcijaństwo pojawiło się w granicach kraju rządzonego przez Mieszka I.

Jest prawdopodobne, że w południowych rejonach obecne Małopolski operował mnich Metody lub jego uczniowie. Jednak zasadniczo, duchowość jako pewien konkretny model wprowadzania religii chrześcijańskiej, to czas przełomu wieków 10 i 11. Była ona formowana na wzorcach benedyktyńskich, dlatego na 1 plan wysuwano medytację oraz liturgię.

Pierwszym pisanym „pomnikiem” duchowości polskiej jest pieśń „Bogurodzica” – najstarszy rękopis to wiek 13.

Polską duchowość w wieku XII kształtowali cystersi, jednak nie ma żadnego reprezentanta, jakiego byśmy mogli z imienia i nazwiska wspomnieć, który by był kojarzony np. z jakimś dziełem duchowym tamtego okresu.

Warto wspomnieć norbertankę, bł. Bronisławę, która oddawała szczególną cześć Krzyżowi Chrystusowemu. Jest to wiek XIII. Na początku tego wieku zaczyna się tez pojawiać w Polsce życie pustelnicze ( bł. Bogumił). Bez wątpienia, ożywienie w polskiej duchowości wprowadzili franciszkanie oraz dominikanie.

Franciszkanom zawdzięczamy jasełka, jak i też kaznodziejsko objaśniali Mękę Pańską.

Dominikanie natomiast, to nauka o tym, że Bóg doznaje czci w swoich świętych, jak i też wykład o zasadności i konieczności modlitwy. To także mariologia, ukazująca Maryję jako przejaw Bożej dobroci i miłości. Początek wieku XV – zwracanie uwagi na to, że życie czynne nie może być odłączone od kontemplacyjnego. To już jest dojrzałe patrzenie na życie, w perspektywie powołania do świętości. Po drugie zaś: to czas, w którym zaczyna się rodzić polska mistyka. Jedną z jej pierwszych reprezentantek jest bł Dorota z Mątowów, rekluza, która zwiazana jest z naszą diecezją, elbląską.  Odeszła z tego świata będąc zamurowaną w celi, w katedrze przy zamku kwidzyńskim. Oddawała się modlitwie kontemplacyjnej, a jej centralnym punktem dnia było przystępowania do Eucharystii.  

To tyle, póki co. Ciąg dalszy nastąpi!