Ów dopust Boży, mogący stać u początku zwątpienia to stan, który określa się w duchowości jako „noc ducha”, w której doświadcza się jakby „nieobecności Boga”. Wspomina o tym doświadczeniu m.in. Św. Teresa z Lisieux, pisząc o swych wątpliwościach nt istnienia nieba albo o doświadczeniu rozumowego postrzegania śmierci, która jawiła się jej jako noc nicości.
W Biblii wiele znajdziemy punktów odnośnych do zwątpienia. Już w raju swoim kuszeniem szatan doprowadza Adama i Ewę do zwątpienia w Słowo Boga, w Jego życzliwość i wierność. Z drugiej natomiast strony, Maryja jawi się jako Ta, której wiata nigdy nie była zachwiana zwątpieniem. Apostołowie z kolei często ulegają zwątpieniu, co im Pan Jezus nierzadko wyrzuca.
Inaczej natomiast rzeczywistość zwątpienia objawia się w życiu św. Pawła Apostoła. On nie wątpi w Chrystusa ani w Kościół, ale za to zwątpił w to, czy ujdzie z życiem wobec prześladowań, jakie go spotykały. Wytrwałość pośród doświadczeń to szansa na oczyszczający kryzys. Fakt występowania przeciwności i nasze ich znoszenie lub odrzucenie pokazuje nam, w jakim momencie drogi jesteśmy ku Bogu. Czy się zbliżamy do Niego, dając Mu się prowadzić, jako Temu, Który jest Opiekunem, Ojcem – czy też może dystansujemy się od Niego.
W kontekście zwątpienia, a przede wszystkim jako wskazówki do zwalczana go w sobie, wypowiada się św. Franciszek Salezy. Mówi on m.in. o tym, że „Trzeba mieć serce o długim oddechu. Zanim wielkie zamysły zostaną ziszczone, wymagają ogromnej cierpliwości i długiego czasu. Rzeczy, które wyrastają w jeden dzień, niszczeją dnia następnego. Nie oddawaj się przewidywaniu klęsk, jakie mogą w przyszłości nawiedzić ten świat, gdyż być może nie stanie się to nigdy (…) Jeżeli Bóg każe ci chodzić po falach różnych przeciwności, nie oddawaj się zwątpieniu ani obawie”.
Wytrwałość, stałość, nadzieja, odwaga, męstwo rodzą się w człowieku, który nie polega na sobie. Umiejętność niepopadania w zwątpienie jest darem, o który Boga trzeba prosić i który trzeba zdobywać wysiłkiem pracy nad sobą, nad swoich charakterem.
Jakże wielka jest twoja dobroć,
którą zachowujesz dla bojących się ciebie
i okazujesz tym,
co ufają tobie wobec synów ludzkich!
Ps 39, 19
Człowieka polegającego
na tobie zachowujesz
w doskonałym pokoju,
bo tobie ufa.
Iz 26, 3